«Κοράκια Χωρίς Σύνορα»

Για όσα συμβαίνουν στις φτωχές χώρες, κυρίως στην Αφρική, η πλειονότης των Δυτικών δε γνωρίζει τίποτα ή, καλύτερα, αδιαφορεί. Η αδιαφορία είναι στην πραγματικότητα μια μορφή βίας. Με την πάροδο του χρόνου κάθε γεγονός σμικρύνεται, στην καθημερινότητα όμως αυτών των λαών, ο θάνατος είναι το κυρίαρχο.

Η φτώχεια και η πείνα είναι σιωπηλές, τουλάχιστον για την ώρα  οι φτωχιές χώρες είναι πολύ μακριά για να ακουστεί κάτι. Αρκεί να φανταστεί κανείς ποια θα ήταν η αντίδραση της Ευρώπης, αν ανάμεσα στα θύματα υπήρχε κανείς δικός της. Κάπου, κάποιοι έγχρωμοι πέθαναν. Στην Αφρική, καθημερινά πεθαίνουν έξι χιλιάδες άνθρωποι, απ΄ αυτούς οι μισοί, παιδιά. Είναι πάρα πολύ δύσκολο, σ’ ένα μικρό σημείωμα, να περιγραφεί το πρόβλημα της φτώχιας των δύο τρίτων των κατοίκων του πλανήτη.

Παραμυθιάζουν τους αφελείς, με μαραθώνιους αγάπης και συναυλίες συμπαράστασης. Στην πραγματικότητα, δε θέλουν να βοηθήσουν πραγματικά.

Η φτώχια είναι πρόβλημα πολιτικό. Δεν υπάρχουν πλούσιοι και φτωχοί από τη μοίρα. Κάποιοι είναι πλούσιοι γιατί οι πολλοί είναι φτωχοί.

Το πρόβλημα αυτό δε μπορεί να λυθεί παρά μόνο πολιτικά. Πρέπει να πιεσθούν οι κυβερνήσεις, όσες υπάρχουν ακόμη. Πρέπει ο κόσμος να καταλάβει ότι δεν είναι θέμα χρημάτων μόνον. Αυτοί οι πληθυσμοί δε μπορούν να φτάσουν το δυτικό πρότυπο. Πρέπει να βοηθηθούν ώστε να αναπτύξουν δικές τους δυνατότητες. Δε μπορούν να γίνουν όλοι «Δυτικοί». Είναι μαθηματικό ζήτημα. Σήμερα το 20% περίπου του πληθυσμού της γης εκμεταλλεύεται το 80% των πόρων του πλανήτη. Αν κάνουμε την απίθανη σκέψη ότι ο δυτικός κόσμος σταματά την ανάπτυξη και την κατανάλωση στο σημερινό επίπεδο, χρειάζονται τέσσερις πλανήτες σαν τη γη διαθέσιμοι προς εκμετάλλευση, έτσι ώστε οι φτωχοί του πλανήτη να φτάσουν τους Δυτικούς. Η άλλη σκέψη θα ήταν οι πλούσιοι να φτωχύνουν, πράγμα σχιζοφρενικό. Τι σημαίνει αυτό, ότι είναι καταδικασμένοι; Πιστεύουν ότι τα «έξυπνα» όπλα θα σταματήσουν τους πεινασμένους;

Χιλιάδες ψέματα έχουν ειπωθεί, και λέγονται για την κατάσταση αυτή. Η αλήθεια όμως είναι ότι υπεύθυνη είναι η εκμετάλλευση και η καταλήστευση που υπέστησαν και υφίστανται οι λαοί αυτοί, από μία ελάχιστη αριθμητικά μερίδα των Δυτικών, είτε σαν κράτη είτε σαν άτομα.

Όλα όσα γίνονται, συμβαίνουν για να θολώνουν τα νερά και το συναίσθημα των βολεμένων να καθησυχάζεται, τόσο προς την κατεύθυνση του αλτρουισμού, όσο και του εφησυχασμού και της ικανοποίησης για την κατάστασή τους.

Οι χώρες που δημιούργησαν την αποικιοκρατία από την πίστη τους στην ανωτερότητα της λευκής φυλής και στο δικαίωμα της εκμετάλλευσης των αδυνάτων, έννοιες που αποτελούν μέρος του πολιτισμού τους, οι ίδιες χώρες είναι στυλοβάτες της παγκόσμιας αγοράς, της νέας αποικιοκρατίας.

Τα δυτικά πρότυπα ανάπτυξης, κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά, είναι αποτέλεσμα ιστορικών διαδικασιών πολλών αιώνων. Η βίαιη και αφύσικη μεταμόσχευση, όπως εξάλλου την εφαρμόζει η μηχανιστική αντίληψη, ακόμη και στη θεραπευτική, δεν μπορεί να γίνει οδηγός ανάπτυξης γι’ αυτές τις χώρες.

Η δημοκρατία δε μεταμοσχεύεται. Η εμμονή σε αυτή τη μηχανιστική αντίληψη, είτε πηγάζει από άγνοια είτε από πρόθεση. Όχι μόνο δεν πρόκειται να βοηθήσει τις χώρες αυτές, αλλά θα συσσωρεύσει κι άλλα δεινά. Παράδειγμα η καταστροφή στην Ινδονησία, όπου περιοχές ακατοίκητες επί αιώνες, ακριβώς για την επισφάλειά τους, έγιναν πεδίο εκμετάλλευσης, προσελκύοντας εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους με την προσδοκία ενός μεροκάματου. Το αποτέλεσμα καταστροφικό. Θα πρέπει η Δύση να απαντήσει με ειλικρίνεια, αν πράγματι ενδιαφέρεται κατά βάθος για την τύχη αυτών των χωρών. Αν πράγματι συμβαίνει αυτό, θα πρέπει να αναζητηθούν άλλες οδοί. Τρόποι που να αρμόζουν στις ιδιομορφίες και τον πολιτισμό κάθε χώρας, αλλά συγχρόνως συμβατοί με τους νέους καιρούς και τις νέες συνθήκες. Δε φτάνουν τα χρήματα για να εξαφανιστεί η φτώχεια. Η αφυσικότητα του καπιταλισμού επιτρέπει στους ευεργετηθέντες να ξαναγυρίσουν στις παράγκες και στις καλύβες τους. Στους ευεργέτες να γίνουν πλουσιότεροι και λιγότερο ενοχικοί. Επιτρέπει ακόμα και στους διαχειριστές της βοήθειας, δικτάτορες και μη, να διαιωνίζουν την εξουσία τους και να ζουν στα παλάτια.

Την ευημερία τη μοιράζονται οι πολύ λίγοι και, όσο διευρύνεται η «παγκόσμια αγορά» και η δικτατορία της «παγκοσμιότητας», ακόμη πιο λίγοι. Η αγορά «εργασίας» λειτουργεί σα ζούγκλα: σε μεγάλο μέρος ό,τι ισχύει θεσμικά ή νομικά δεν εφαρμόζεται.

Η βοήθεια ή η επένδυση δίνεται με το ένα χέρι και παίρνεται με το άλλο. Όλες οι επενδύσεις στοχεύουν στο υπερβολικό κέρδος, γι’ αυτό αφήνουν ανυπολόγιστες ζημιές, πολλές φορές και την έρημο, πίσω τους.

Κανείς δε προστατεύει τους τοπικούς πολιτισμούς από την εξομοιωτική καταστροφή που επιβάλλει η παγκόσμια αγορά. Κάθε παιδί που γεννιέται, διανοητικά, βρίσκεται στην εποχή των σπηλαίων. Το περιβάλλον, η εκπαίδευση, ο πολιτισμός, θα το κάνει ικανό να αποκτήσει και να αφομοιώσει όσα του χρειάζονται στην καθημερινότητά του; Αυτό σημαίνει ότι κάθε τεχνικό μέσο πρέπει να είναι κατάλληλο για το περιβάλλον που εισάγεται. Αλλιώς, προσαρμόζεται το περιβάλλον. Αποτέλεσμα αυτής της προσαρμογής, η καταστροφή.

Οι πολλοί πιστεύουν ότι η παγκοσμιοποίηση είναι νέο φρούτο. Γελιόνται. Όλες αυτές οι αυτοκρατορίες του παρελθόντος, τέτοιες απόπειρες ήταν. Η πιο τελευταία, έχοντας τις μηχανές αποκλειστικά δικές της, προσπαθεί, δύο αιώνες τώρα, να υποτάξει τον κόσμο όλο. Ανακόπηκε προσωρινά, για κάποια χρόνια, από το σοσιαλιστικό πείραμα. Τώρα, χωρίς αντίπαλο και με καινούργιες μηχανές και δυνατότητες, εξορμά πάλι. Σχεδόν τα κατάφερε. Τώρα χρειάζεται να στερεώσει την εξουσία της.

Ιστορικά, αν εξετάσει κανείς όλες τις απόπειρες βίαιης αλλαγής του κοινωνικού καθεστώτος, θα αντιληφθεί, όχι χωρίς έκπληξη, ότι πάντα στην αρχική περίοδο, μέχρι να στερεωθεί δηλαδή η νέα εξουσία, εφαρμόστηκε ή τουλάχιστον προτάθηκε η τρομοκρατία. Ο τρόμος, που μπορεί να προέρχεται από φυσική ή τεχνητή αιτία, να ‘ναι αληθινός ή φανταστικός; Σα φυσική αντίδραση ακινητοποιεί. Αυτή η ακινησία προέρχεται από τον εστιασμό όλου του δυναμικού άμυνας στο αντικείμενο που προκαλεί τον τρόμο. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη του τρόμου να προβεί σε τακτοποιήσεις και χειρισμούς που θα του εξασφαλίσουν τον επιδιωκόμενο στόχο.

Αυτό είναι το σχήμα της παγκοσμιοποιημένης δικτατορίας του κεφαλαίου. Όποιος θέλει να το δει το βλέπει. Υπάρχει απόλυτη φτώχια και σχετική. Τα δύο τρίτα της ανθρωπότητας ζουν με εισόδημα κάτω από τα τέσσερα δολάρια ημερησίως. Ένα δισεκατομμύριο κάτω από ένα δολάριο.

Το ρόλο του ΟΗΕ έχει αναλάβει ο Οργανισμός Παγκόσμιου Εμπορίου (WTO), τα κράτη έχουν αντικατασταθεί από υπερ-κρατικές οντότητες, οι υπερεθνικές εταιρείες (τράπεζες, δίκτυα επικοινωνιών, μονοπώλια), αποφασίζουν αντί των εκλεγμένων κυβερνήσεων και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις «προστατεύουν» τους πτωχούς και το περιβάλλον. Αυτό είναι το σχήμα της νέας τάξης.

Μέσα σ’ αυτή την παράνοια, φαίνεται λογικό και υγιές να σπεύδουν οι απλοί άνθρωποι να προσφέρουν βοήθεια. Όταν όμως τα ένοχα μάτια και η στρεβλωμένη συνείδηση του καταναλωτή χορτάσει από τη φρίκη, τι θα γίνει;
Η βοήθεια αρκεί, έστω για να ξανακτίσουν τις καλύβες; Οι δικτάτορες θα μείνουν; Οι αιτίες της εξαθλίωσης θα εξαφανιστούν; Σίγουρα όχι.

Σχεδόν όλοι θα επιστρέψουν στην άθλια και κενή, στην «serial» καθημερινότητά τους. Λίγο ευχαριστημένοι, με πιο σενιαρισμένη συνείδηση. Ίσως και λίγο υπερήφανοι και ανώτεροι που βρίσκονται σε θέση, σαν καλοί χριστιανοί -αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ- να βοηθήσουν τον πλησίον, τώρα πλέον και τον μακράν.

Όπως όλα τα πράγματα, το μέσον επικοινωνίας έχει δύο όψεις. Η πρώτη, η δυνατότητα προπαγάνδας, η δεύτερη, η ενημέρωση. Οι επεμβάσεις των κυρίαρχων, αναγκαστικά, γίνονται γνωστές στους υπηκόους τους. Κυρίως τα καταστροφικά αποτελέσματά τους.

Εξ αυτού του λόγου, γίνονται απαραίτητες οι υπηρεσίες των μη κυβερνητικών οργανώσεων. Σαν κύριο στόχο έχουν να εφησυχάζουν τους φτωχούς ή τους ανερχόμενους πελάτες και να φροντίζουν ώστε η διαχείριση της όποιας βοήθειας να μη γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους ντόπιους δικτάτορες, μεσάζοντες, μαυραγορίτες, κ.λπ.

Αυτές οι οργανώσεις, που με τόση έμφαση αρνούνται τη διασύνδεσή τους με την πολιτική, στην πραγματικότητα είναι υπερ-κυβερνητικές οργανώσεις. Αυτό, γιατί τόσο στη χώρα προέλευσης, όσο και στις χώρες δράσης τους, βρίσκονται έξω από τον κοινοβουλευτικό έλεγχο, αλλά σε άμεση συνεργασία με τις κυβερνήσεις ή καλύτερα με κάποιες από τις κυβερνήσεις. Το δίδυμο εθελοντισμός - μη κυβερνητικές οργανώσεις, καλύπτει σαν συναισθηματικό αντιστάθμισμα τη διάλυση και την εξαφάνιση του κοινωνικού κράτους.

Στόχος, η νομιμοποίηση της εκμετάλλευσης των πάντων από την κεφαλαιοκρατική κερδοσκοπία. Παράλληλοι στόχοι, η ανεξέλεγκτη διείσδυση στις περιοχές που επεμβαίνουν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και η προπαγάνδα στους ντόπιους πληθυσμούς, για τις καλές κι αγαθές προθέσεις. Καλύπτεται επίσης και η ένοχη συνείδηση των δυτικών αστών, αφού από τη Δύση συνήθως δρουν, ενοχές που συσσωρεύονται εξαιτίας μιας ζωής δυσανάλογα άνετης σε σχέση με την εργασία τους. Επιχειρείται επίσης με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις να δημιουργηθεί μία «virtual» πραγματικότητα, μια νέα εικόνα των πρώην κατακτητών, αποικιοκρατών. Το ότι επεμβαίνουν σε χώρες και πληθυσμούς που τους έχουν καταληστεύσει και εν πολλοίς ευθύνονται για την κατάσταση της ένδειας ή της καταστροφής, δεν τους εμποδίζει να γίνονται ικανά και εύχρηστα εργαλεία εξωτερικής πολιτικής, προκειμένου αυτές οι χώρες και οι πληθυσμοί να μείνουν εξαρτημένοι και ενδεείς.