Κρίση προσαρμογής

Οι ζωντανοί οργανισμοί αλλά και ορισμένοι πολύπλοκοι μηχανισμοί, κατασκευές ανθρώπου, όπου όπως όλα τα κτιστά έχουν στην οργάνωσή τους και κάτι από τον κτίστη τους, μετασχηματίζουν εκτός από μορφές της ύλης και της ενέργειας, κυρίως ίσως πληροφορίες. Πληροφορίες σε όλο το εύρος της έννοιας, δηλαδή από σήματα έως το πλήρες – φέρον περί το αντικείμενο.

Εξεταζόμενοι σαν συστήματα τόσο οι ζωντανοί οργανισμοί όσο και οι πολύπλοκοι μηχανισμοί προκειμένου να φέρουν εις πέρας τους απαραίτητους μετασχηματισμούς έχουν ανάγκη την στενή συνεργασία κυρίως δύο υποσυστημάτων. Το πρώτο ρυθμίζει τον μετασχηματισμό καθ’ εαυτόν, το άλλο ελέγχει τη δράση του πρώτου και έτσι επιτυγχάνεται μια σταθερά συντονισμένη και αποτελεσματική απόδοση.

Διαφορετικά από τα άλλα ζωντανά και τα φυτά, η κοινωνία των ανθρώπων εφαρμόζει την ικανότητα προσαρμογής τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό περιβάλλον, όχι μόνον εξαιτίας γενετικού προγραμματισμού αλλά κύρια μέσα από την πολιτισμική γνωστική ικανότητα. Σωρευμένο και ευρύ πεδίο γνώσης που εννοείται στην πιο πλατιά μορφή του, δηλαδή νοητικά, παιδευτικά, ηθικά, πολιτικά, δημιουργικά κ.α.

Αν αυτή η ικανότητα ατονήσει, αν δηλαδή η κοινωνία σαν δομή και λειτουργία δεν είναι σε θέση να κατανοήσει και να διαχειρισθεί τις εσωτερικές αλλαγές, αργά ή γρήγορα θα μπει σε κρίση.

Η κρίση σήμερα κρίνεται σαν οικονομική ή νομισματική, κάποια άποψη την θέλει και πολιτική αλλά και πολιτισμική, στην πραγματικότητα η κρίση οφείλεται στο ότι η οργανωμένη κοινωνία είναι ανίκανη να κατανοήσει και να διαχειριστεί τις τεχνικές εφαρμογές και όλα τα προϊόντα που παράγονται σε υπερβολικά μεγάλους αριθμούς. Το γεγονός αυτό οφείλεται στην κυριαρχία της ιδεολογίας της κατανάλωσης σαν αυτοσκοπός της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η λεγόμενη καλλιέργεια του πνεύματος, κοινώς και βαρβαρικώς αποκαλούμενη «κουλτούρα», γίνεται ολοένα και πιο ακατάλληλη να διεξάγει το ρόλο της, δηλαδή όχι μόνον να συγχρονίζεται με τις αλλαγές αλλά και να τις κατευθύνει. Δύο είναι οι κύριοι λόγοι που αυτό συμβαίνει. Πρώτος λόγος το γεγονός ότι οι παραδοσιακά άνθρωποι της «κουλτούρας» έχουν κλειστεί στον εαυτό τους και δε συμμετέχουν. Ο δεύτερος λόγος, γενικευμένος, είναι ότι όσοι χειρίζονται τις διαδικασίες, επιλέγουν τις κατευθύνσεις και παίρνουν τις αποφάσεις όχι μόνο δε διαθέτουν πλατύ εύρος «κουλτούρας» αλλά ούτε την ελάχιστη κοινωνική.