Η διατήρηση και η βελτίωση μιας ζωντανής δημοκρατίας είναι δύσκολη,
προβληματική και ίσως αδύνατο να πραγματοποιηθεί, όταν γίνεται κατάχρηση του
δημόσιου συμφέροντος, σε οιαδήποτε μορφή, για όφελος μιας ομάδας ή τάξης, συνειδητά
ή ασυνείδητα.
Η κοινωνία σαν ζωντανός οργανισμός λειτουργεί με βάση τους νόμους της
βιολογίας, όσο παράξενο και αν φαίνεται. Ένας βασικός χαρακτήρας της
ανθρώπινης, ζωντανής δραστηριότητας, είναι η τάση για διατήρηση μιας τάξης σε
αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στο σύμπαν όπου κυριαρχεί η θετική εντροπία. Η
γενική κατεύθυνση της κοινωνικής εξέλιξης είναι προς μια αύξηση της αρνητικής
εντροπίας, της παράδοξης αυτής μορφής τάξης σε αντίφαση με τη τάση που
επικρατεί στο σύμπαν. Ο άνθρωπος είναι, σαν ομοιοστατική οντότητα, ένας κυνηγός
τάξης ο οποίος ξεχωρίζει από το φυσικό περιβάλλον του, αλλά είναι κατά παράξενο
τρόπο συνδεδεμένος, εξαρτημένος καλύτερα, από αυτό το περιβάλλον.
Η χρήση της εξουσίας και των μέσων που αυτή διαθέτει προς μια κατεύθυνση
καταχρηστικής ωφέλειας ορισμένων σε βάρος του συνόλου, με ανοχή ή συνενοχή των
πολιτών, θα μετατρέψει σε συνενόχους τους αθώους και θα διασπάσει την κοινωνική
συνοχή, όπου αυτή υπάρχει, έστω απατηλά και σκηνοθετημένα. Έτσι θα υπάρξουν
ένοχοι συνειδητοί και ασυνείδητοι απ’ τη μια και θύματα κι αθώοι απ’ την άλλη.
Γίνεται έτσι φανερό ότι η εκμετάλλευση της εξουσίας, των μέσων και γενικά
του δυναμικού ενός κοινωνικού συστήματος, προκειμένου να κυριαρχήσει ή να
ωφεληθεί μια ορισμένη ομάδα ή τάξη, αργά ή γρήγορα θα επιφέρει την κοινωνική
έκρηξη ή την κατάρρευση του συστήματος εξαιτίας της διάλυσης της συνοχής του.
Επειδή όπως οι πολλοί αγνοούν, η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, η αφορμή και το
έναυσμα της έκρηξης ή της κατάρρευσης θα προκληθεί από αιτία ή κοινωνική
περιοχή που κανείς δεν περιμένει.
Η οικονομία της αγοράς όπως κυριάρχησε μέσα στον παγκοσμιοποιημένο
καπιταλισμό εξέτρεψε την κοινωνία σε κοινωνία της αγοράς αντί της κοινωνίας των
ανθρώπινων αξιών στην οποία έπρεπε να μας οδηγήσει η εμπειρία του 20ου αιώνα.
Η πραγματική πολιτική, δηλαδή οι σχέσεις των ανθρώπων έχουν αξία αυτές
καθαυτές και όχι οικονομική ή ανταλλακτική αξία.
