«Εγωπάθεια» μια ανίατη ασθένεια (14/7/2013)

Ο πλούτος στο δυτικό κόσμο σωρεύτηκε από την εργασία της εργατικής τάξης των λαών της Ευρώπης και της Β. Αμερικής, αλλά κυρίως από την καταλήστευση που πραγματοποίησαν στο παρελθόν αλλά και στο παρόν οι πρώην αποικιοκρατικές δυνάμεις και τα τραπεζικά και ενεργειακά μονοπώλια της κεντρικής Ευρώπης και της Αμερικής.

Ο πλούτος σωρεύτηκε γιατί οι εργαζόμενοι και οι υπόδουλοι δε μοιράστηκαν την υπεραξία της εργασίας ή της εκμετάλλευσής τους.

Έτσι οι δυτικές κοινωνίες βρίσκονται σε μια πλεονεκτική θέση. Ακόμη και οι φτωχοί της Δύσης είναι προνομιούχοι σε σχέση με τους φτωχούς του υπόλοιπου κόσμου.

Η «εγωπάθεια» είναι η ασθενής κατάσταση, που δεν υπάρχει βέβαια για την επιστήμη. Εμφανίζεται όταν το υποκείμενο γίνεται αντικείμενο του εαυτού του, πέραν από τις βασικές ανάγκες της ζωής. Αντικείμενο δηλαδή ικανοποίησης, ηδονισμού, επιβεβαίωσης, ανωτερότητας, πλουτισμού, ιδιαίτερης τύχης κ.λ.

Μια από τις κυριότερες προϋποθέσεις ώστε να διατηρηθεί ακέραια μια δομημένη οργάνωση είναι να υπάρχει μεταξύ των μελών της αλληλεγγύη ή συνεκτικότητα.

Στα βιολογικά συστήματα αυτή η αλληλεγγύη είναι απρόθετη, γενετικά προγραμματισμένη και ρυθμίζεται από «αμυντικά» προγράμματα. Ανιχνεύονται δηλαδή σήματα από το σε ανάγκη μέλος και εντέλλεται ρύθμιση.

Μέσα από αυτή την συνάρμοση ο ανθρώπινος οργανισμός κατορθώνει να λειτουργεί ικανοποιητικά, παρ’ όλον ότι αποτελείται από δισεκατομμύρια διαφορετικά κύτταρα (αριθμός πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό των κατοίκων του πλανήτη), ειδικά κύτταρα με ιδιαίτερα καθήκοντα σε μια τάξη πολυπλοκότητας αφάνταστη. Αυτά τα κύτταρα είναι έτοιμα να δράσουν το ένα υπέρ του άλλου, χωρίς ιδιοτέλεια. Λειτουργούν μέσα σε ένα τεράστιο σύστημα αλληλεξάρτησης, παρά τις ιδιαιτερότητές τους και τις τεράστιες για την κλίμακά τους αποστάσεις, έτοιμα να ανταποκριθούν σε κάθε αίτηση των κεντρικών συστημάτων ρύθμισης. Μόλις αυτή η ανιδιοτελής αλληλεγγύη ανατραπεί, και το κύτταρο αρχίζει να εκτελεί έργο προς ίδιο ή περιορισμένης εμβέλειας όφελος, η αρμονία του οργανισμού χάνεται και εγκαθίσταται η ασθενής κατάσταση.

Στις ανθρώπινες κοινωνίες, πολυκυτταρικές οργανώσεις και αυτές, η ιδιοτέλεια είναι εγκατεστημένη με φυσικό τρόπο αφού η αυτοσυνείδηση του ατόμου τον πείθει για την ξεχωριστότητά του, τον αποκόπτει δηλαδή από το σύνολο. Για να λειτουργήσουν οι κοινωνίες, αναγκαστικά, συστηματοποίησαν σειρά ελέγχων σαν «αμυντικές» οργανώσεις με αποστολή την αρωγή των σε ανάγκη ή την ουδετεροποίηση όλων αυτών των ατόμων που η δράση τους στρέφεται ενάντια στην διατήρηση και την ευρυθμία της κοινωνικής δομής (ηθική, θεσμοί, νόμοι, δικαστήρια, αστυνομία κ.α.). Υπάρχουν επίσης τεχνικές και κίνητρα προορισμένα να στερεώνουν την ενότητα, (δημόσια υγεία και εκπαίδευση, πατριωτισμός, προπαγάνδα, πολιτικά ιδεώδη, καταγγελίες των εξωτερικών εχθρών κ.λ.π.) σε τρόπον ώστε τα άτομα να αναγνωρίζουν ότι ανήκουν σε ένα σύνολο και να λειτουργούν σαν τέτοιο.

Εξαιτίας αυτής της «συμπεριφορικής τεχνολογίας» οι ανθρώπινες κοινωνίες μπόρεσαν μέχρι σήμερα να διατηρήσουν τη συνοχή τους. Σήμερα, χωρίς αμφιβολία αυτές οι παραδοσιακές «κόλλες» διέρχονται μεγάλη κρίση, τουλάχιστον στις δυτικές κοινωνίες.

Για να επαναδραστηριοποιηθούν μηχανισμοί ευρυθμίας όχι υποχρεωτικά οι ίδιοι, θα πρέπει κατ’ αρχάς να μειωθούν οι εγωισμοί, ατομικοί ή συντεχνιακοί, και μέσα από αυτή τη στροφή να επινοηθούν συστήματα στήριξης της κοινωνικής συνοχής. Νέες «κόλλες» .

Η αλληλεγγύη βέβαια δεν σχετίζεται με γραφειοκρατικές διαδικασίες. Αφορά στην αναγνώριση του ανήκειν στην ανθρώπινη οικογένεια, όπου το εγώ δε διαφέρει από το εσύ και επομένως η ζωή αφορά σε εμάς κι όχι εμένα. Το εγώ γίνεται εμείς.

Η ανθρωπότητα φαίνεται ν’ απειλείται με νέες ασθένειες, αποτέλεσμα χωρίς αμφιβολία του υβριστικού τρόπου συμπεριφοράς απέναντι στη φύση, η πραγματική όμως απειλή είναι ο ιός της «εγωπάθειας».

Είναι τουλάχιστον αστεία η κινητοποίηση και ο πανικός που καταλαμβάνει την «παγκοσμιοποιημένη» κοινή γνώμη όταν εμφανίζονται επιδημίες ή νέες ασθένειες (λες κι έρχονται από το πουθενά).

Είναι αστεία γιατί καθημερινά πεθαίνουν χιλιάδες άνθρωποι από πείνα, φτώχεια, εξαθλίωση, παλιές ασθένειες ( φυματίωση, χολέρα, τύφο, ελονοσία κ.λ.π.) Άνθρωποι τυραννισμένοι από τη φτώχεια, τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, από το άγχος της ταχύτητας, της ανόδου, της καταξίωσης, της επιτυχίας, την πιλάλα να βγει η μέρα, να φάνε τα παιδιά, να πληρωθεί το δάνειο.

Πίσω απ’ όλα αυτά ο ιός της «εγωπάθειας».

Η κοινωνία χάνει συνεχώς δομικές συζεύξεις όσο γίνεται πλουσιότερη στις λειτουργικές.

Το αποτέλεσμα είναι ο ιός αυτός να προσβάλλει και τους ασθενέστερους, έτσι που αυτοί που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη αλληλεγγύης γίνονται πολλές φορές περισσότερο αφασικοί από τους άλλους.

Η απαιδευσία των ισχυρών γίνεται πρότυπο ισχύος για τους αδύνατους, η βαρβαρότητα των εξουσιαστών συναγωνίζεται την σκληρότητα των περιθωριακών. Η μόλυνση εξαπλώνεται κάθε μέρα. Όσο καταλύεται η αλληλεγγύη τόσο αυξάνει η ατομική ή συντεχνιακή «εγωπάθεια».

Όταν αναφέρομαι στην αλληλεγγύη δεν εννοώ τους μη κυβερνητικούς και άλλους σχηματισμούς, ούτε βέβαια τις φιλάνθρωπες κυρίες, που βέβαια κάτι προσφέρουν, κυρίως όμως λειτουργούν ως άλλοθι για αυτή τη δυτική κοινωνία, ώστε να ζει άρρωστη με τον ιό της αλλά με λιγότερες ενοχές. Η αλληλεγγύη που εννοώ είναι αυθόρμητη, αυτόματη από την καρδιά κι όχι από τη γραφειοκρατία.

Η «εγωπάθεια» σαν ιός, που ως γνωστό είναι παράσιτο, τρέφεται από τον αισχρό πλούτο της δύσης, πλούτο που είναι άδικα μοιρασμένος. Πλούτος που συσσωρεύτηκε από την καταλήστευση των αδυνάτων, την καταδίκη τους στην φτώχεια και την άγνοια. Πλούτος που υπάρχει γιατί οι άλλοι είναι φτωχοί και δε θα πλουτίσουν ποτέ. Γιατί η ψαλίδα αυτή δεν κλείνει, ούτε με προγράμματα ανάπτυξης, ούτε με βοήθειες, ούτε μ’ εξαγωγή αμερικάνικης τρομοκρατίας. Οι άλλοι θα είναι πάντα πλουσιότεροι. Αν δεν υπάρξει πραγματική δημοκρατία, εκτός από πολιτική και κοινωνική και οικονομική, ο ιός της «εγωπάθειας» θα θερίζει.

Θεραπεία δε μπορούν να προσφέρουν πολιτικές πράξεις και οικονομικός σχεδιασμός. Κάθε τέτοια απόπειρα θα καταλήγει σε υποτροπές.

Αν ομολογικά μεταφέρουμε σ’ ένα ανθρώπινο οργανισμό όσα συμβαίνουν στις δυτικές κοινωνίες και όσα προετοιμάζονται, θα έχουμε έναν βαρύτατα ασθενή, με συμπτώματα, που δεν ταιριάζουν σε κανένα από τα γνωστά ιατρικά σχήματα.

Θα πρέπει να φανταστούμε έναν άνθρωπο, που φροντίζει εξαιρετικά την εξωτερική εικόνα του είτε αυτή αφορά στην εμφάνιση είτε στη συμπεριφορά, χρησιμοποιώντας κάθε μέσο. Είναι γνωστό ότι το «εγώ» ταυτίζεται κι επιβεβαιώνεται από την εικόνα του. Διάφορα όργανά του είναι σε υπερμεγέθη ανάπτυξη και λειτουργία ενώ άλλα είναι ισχνά και καταπονημένα. Υποφέρει από συνεχείς πόνους και σπασμούς, παραληρηματικό λόγο, περιόδους απάθειας που εναλλάσσονται με υπερδραστηριότητα, ασυνεργία λόγων και πράξεων, αφασικές περιόδους και άρνηση αναδραστικής προσπάθειας, ανεπάρκεια αντιληπτικής ικανότητας και αντίδρασης, εναλλασσόμενη ευγενή συμπεριφορά με χυδαιότητα λόγων και πράξεων, παντελή έλλειψη αρχών και κοινωνικότητας, πλήρη αδιαφορία για τον πλησίον και καταστροφή του περιβάλλοντος. Βασανίζεται από μανία κατανάλωσης και ζηλοφθονία, φοβολαγνεία και χαιρεκακία. Ακόρεστη ιδιοκτησιομανία. Υπερβολή ή απουσία της γενετήσιας ορμής. Αδυναμία αφομοίωσης της ύλης, ενέργειας και πληροφοριών. Τέλος, τον διακατέχει άκρατος εξομοιωτικός μιμητισμός και αντιγράφει ή θέλει να αποκτήσει ό,τι βλέπει, αντικείμενο ή συμπεριφορά.

Είναι φανερό, αν όλα αυτά είναι αληθή, ότι ένας τέτοιος άνθρωπος πάσχει σ’ όλα τα μέρη του, πάσχει δηλαδή συστηματικά, γεγονός που καθιστά κάθε λύση που προέρχεται από το σύστημα το εξουσιαστικό που προκάλεσε αυτή τη δυσαρμονία (κατανάλωση, ιδιοκτησία, οικονομία της αγοράς, επιστημονική υπεροψία) να είναι καταδικασμένη να αποτύχει.