Τους ονομάζω
Ταλιμπάν, πράγμα που τους κάνει έξαλλους, για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος είναι
ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία τους, παρόμοια και ισάξια των αυθεντικών
Ταλιμπάν. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι ακριβώς όπως και οι Ισλαμιστές, είναι
κρυφοφασίστες. Οι αυθεντικοί Ταλιμπάν κρύβουν αυτή την ιδεολογία πίσω από το
κοράνι, ενώ οι φιλελεύθεροι πίσω από τις οικονομικές θεωρίες της «νέας τάξης»
και της δήθεν «ατομικής ελευθερίας». Τα χαρακτηριστικά των «Ταλιμπάνων γιάπηδων»
αλλά και των αυθεντικών, όπως και κάθε οπαδού του ολοκληρωτισμού, ορθόδοξου ή
μη, είναι κοινά: σχολαστική προσήλωση στο δόγμα τους (καρφωμένοι και
αμετακίνητοι), στενοκεφαλιά και μηχανιστική σκέψη, τυπολατρία και στενή
ερμηνεία της ζωής και του κόσμου και άκαμπτοι κανόνες σε γενική εφαρμογή, με
ωμή ή μασκαρεμένη βία πάνω σε «δίκαιους και αδίκους».
Το όριο ενός ανοικτού συστήματος[ii],
η κύρια βιολογική ανάγκη του δηλαδή, είναι το να είναι ασύμβατο με την
κυριαρχία μίας μόνο ιδέας, με την επιβολή και την επικράτηση, αν πρόκειται για
κοινωνικό σύστημα, μίας μοναδικής πολιτικής γραμμής.
Σε πλήρη αντίθεση με το κλειστό σύστημα, το οποίο
έχει βιολογική ανάγκη να αμύνεται από τους εσωτερικούς εχθρούς, με όπλα τον
πλήρη έλεγχο της πληροφορίας, τον έλεγχο της λειτουργικής γραφειοκρατίας, τη
λογοκρισία, την καταστολή, την προπαγάνδα, εν ανάγκη ακόμη και με
μονοκομματισμό.
Η δύναμη των ιδεολογικών συστημάτων προκύπτει από
την ομοιότητα και όχι τη διαφορετικότητα των στοιχείων τους. Η ιδεολογική
ομοιότητα προστατεύεται με τη θεωρητική αλλά ψεύτικη ανεκτικότητα προς τους
αλλόδοξους και την εσωτερική καταστολή (σε αυτό οι θρησκείες έχουν τα καλύτερα
υποδείγματα δράσης).
Αναλογικά, κάθε ιδεολογική «εκκλησία» αν θέλει να
διατηρήσει τη συνοχή και τη συναίνεση αποφεύγοντας το ρίσκο της διάλυσής της,
πρέπει να είναι δυσανεκτική, όχι μόνον απέναντι στους αντίπαλους αλλά και στους
λοξοδρομούντες, χρησιμοποιώντας την ισχύ της βίας που διαθέτει, είτε με φυσικά,
είτε με προπαγανδιστκά μέσα (κρατική και παρακρατική βία, λογοκρισία, ιδιώνυμοι
νόμοι, περιβάλλον καταστολής κ.λ.π.). Κυρίως όμως δημιουργεί έντεχνα ένα ρεύμα
ιδιαίτερης αντίληψης μιας ελίτ που γνωρίζει και η οποία θα ηγηθεί των μαζών
προς ένα καλύτερο μέλλον. Αυτό είναι το κλειστό πολιτικό σύστημα.
Ποιοι είναι στην πραγματικότητα οι μηχανισμοί που
διεγείρουν (προκαλούν – ερεθίζουν) την αίσθηση του ανήκειν σε μια ορισμένη ελίτ
ή ομάδα και γεννούν έτσι τα ανακλαστικά της αλληλεγγύης μεταξύ των μελών της;
Αν
παρατηρήσει κανείς σε βάθος και χωρίς να χρησιμοποιήσει κριτήρια ηθικά ή
πολιτικά, θα διαπιστώσει ότι η πιο ικανή αφορμή είναι αυτή που θίγει στο βάθος
και σε επίπεδο συναισθήματος την ικανότητα του υπάρχειν μέσω της ομάδας (φόβοι,
εγώτητα, ιδιαιτερότητα). Κίνητρα και αφορμές δηλαδή που ωθούν τη δυνατότητα
αυτοβεβαίωσης από το ξεχωριστό άτομο έως την ομάδα.
Χάρη σ’ αυτή τη συνταγή μπόρεσαν και μπορούν να
καθιερωθούν ποικίλες ιδέες και ιδεολογίες, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες
συμπεριφοράς, στην πράξη ψυχολογικούς μηχανισμούς, εξαιρετικά αποτελεσματικούς.
Κατ’ αρχάς πρέπει να υπάρχουν ιδέες συγκεκριμένες,
εύκολα κατανοητές απ’ όλους, που να αγγίζουν τα συμφέροντα, τις επιδιώξεις, τις
επιθυμίες ή τις φιλοδοξίες των πολλών μεν αλλά και καθενός ξεχωριστά.
Όπως έχει αποδειχθεί ιστορικά, είναι δύσκολη η
κινητοποίηση των ατόμων προς την κατεύθυνση της δυναμικής του συνόλου ενώ
αντίθετα είναι εύκολο να κινητοποιηθούν οι άνθρωποι προς ατομικούς στόχους που
εμπλέκουν με συγκινησιακό τρόπο την επιβίωση, την κοινωνική ή οικονομική άνοδο,
την αυτοεπιβεβαίωση. Ο ικανότερος από αυτούς τους τρόπους προϋποθέτει την
ύπαρξη ενός τουλάχιστον εχθρού. Ο εχθρός χρησιμεύει στο να απορροφάει την
επιθετικότητα η οποία πηγάζει από την καλλιέργεια της έννοιας του ξεχωριστού,
ιδιαίτερου, προικισμένου, ανώτερου κ.λ.π. ατόμου.
Προσφιλή επιχειρήματα των εθνικιστών, φασιστών,
Ταλιμπάνων, νεοταξιτών κ.λ.π. είναι για παράδειγμα η δήθεν ελευθερία του
ατόμου, η ορθότητα της ιδέας, και άλλα
τέτοια. Για παράδειγμα τα πεπρωμένα ισχύος και μεγαλείου, η ρεβάνς απέναντι
στον εχθρό που ταπείνωσε τη χώρα, η θέληση για κατάκτηση νέων στόχων ευμάρειας
αλλά και εδαφών, οι ιεροί πόλεμοι, οι θυσίες υπέρ του ιερού εδάφους της
απειλούμενης πατρίδας, η υποταγή στον ιερό νόμο που τιμωρεί κι ανταμείβει μετά
θάνατο, η απελευθέρωση του ιερού πάτριου εδάφους από τους εισβολείς, η επιβολή
της ιδεολογίας σε άλλους λαούς και χώρες και άλλα.
Κάτω από αυτές τις προσδοκίες μπορούν να
κινητοποιηθούν μεγάλες μάζες ατόμων, συνήθως εμφανίζεται και το πρόσωπο του
εκφραστή, του αρχηγού, που μπορεί να διευκολύνει με την παρουσία του την
ταυτότητα αναφοράς πάνω στην οποία αναγνωρίζονται διάφορες μορφές αδελφότητας,
ενότητας, αλληλεγγύης, συνοχής και φανατισμού.
Έτσι φτιάχνονται, και όχι δημιουργούνται,
ανεξάρτητα από την ηθική ή πολιτική εκτίμηση, οι αρχηγοί πατριώτες, οι άγιοι,
οι μάρτυρες, οι σταυροφόροι, οι ιεραπόστολοι, οι καμικάζι κ.λ.π..
Η ιδεολογία, η θεωρία, το ιδεολόγημα, η ορθή δόξα,
γίνεται ο μηχανισμός συνοχής που κάνει απαραίτητη τη μισαλλοδοξία, την μη
ανεκτικότητα απέναντι σε κάθε διαφορετικό.
Συγχρόνως, αυτή η αδιαλλαξία κάνει την ομάδα πιο
δυνατή, όσο πιο επιθετική γίνεται προς τους αντιπάλους, αληθινούς ή
φανταστικούς, ακόμη και σκηνοθετημένους. Αυτός ο μηχανισμός χαρακτηρίζει το
κλειστό σύστημα των Ταλιμπάνων της «νέας τάξης».
Τα ερωτήματα που προκύπτουν για όσους αντιστέκονται
στα απατηλά δολώματα της ταλιμπανικής ευμάρειας και της αποκτηνωτικής
κατανάλωσης είναι πολλά.
Αν πράγματι θέλουμε να αναπτυχθεί ένα πνεύμα
κοινότητας και ελευθερίας δεν πρέπει να στοχεύουμε σε ό,τι χωρίζει αλλά μόνον
σε ό,τι ενώνει όσους αντιστέκονται.
Αργά ή γρήγορα ο λογαριασμός πρέπει να πληρωθεί.
Δεν μπορεί να απατάται κανείς χωρίς να υπολογίζει τις επιπτώσεις και τις
παρενέργειες. Είναι ακόμη πιο απατηλό να πιστέψει κανείς ότι αυτή η κατάσταση
μπορεί να ισχύσει επί μακρό χρόνο. Είναι επιτακτικά αναγκαίο να δημιουργηθούν
οι συνθήκες κάτω από τις οποίες θα μπορεί να μεταφερθεί στο κοινό συμφέρον η
επάρκεια και η άνεση των λύσεων που υπάρχουν σήμερα για το ατομικό συμφέρον.
[i] Ταλιμπάν στη γλώσσα Παστούν (Αφγανική γλώσσα) σημαίνει
μαθητής. Μαθητής του κορανίου και των Μουλάδων. Οι τελευταίοι είναι
θρησκευτικοί ηγέτες, δάσκαλοι θρησκευτικών σχολείων, πρόσωπα που προΐστανται
στις προσευχές στα τζαμιά ή αναγνώστες του κορανίου. Οι Μουλάδες και οι
Ταλιμπάν οργανώθηκαν και εντάχθηκαν στους Μουτζαχεντίν (ενάντια στο σοσιαλιστικό
καθεστώς του Αφγανιστάν), από την ISI (Inter-Services-Intelligence), την μυστική
υπηρεσία του Πακιστάν η οποία χρηματοδοτήθηκε και καθοδηγήθηκε από την
αμερικάνικη C.I.A..
[ii] Ανοικτά συστήματα λέμε εκείνα που ανταλλάσσουν ύλη,
ενέργεια και πληροφορίες με το περιβάλλον τους κι αυτή η επικοινωνία
συντελείται από μία είσοδο και μία έξοδο τουλάχιστον. Ακόμη, έχουν συνεχή
αυτορύθμιση και αυξάνουν συνεχώς την οργάνωσή τους μέσω διαφοροποιήσεων,
αναπτύσσονται και αναπαράγονται.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια: