Κυβέρνηση και προγράμματα (8/11/2014)

 Ένα από τα κυριότερα προβλήματα που προκύπτουν από την γενικευμένη χρήση των αυτόματων μηχανημάτων και των υπολογιστών είναι το ότι ο χρήστης, έχοντας μεγαλύτερη ικανότητα προσαρμογής από οποιοδήποτε «μηχάνημα», καταλήγει να προσαρμόζεται αυτός στη «μερικότητα» των δυνατοτήτων του «μηχανήματος». Στην πράξη ο χρήστης ή το υποκείμενο οδηγείται στο να σκέπτεται μιμούμενος, μαθαίνοντας δηλαδή, την σχετική δυνατότητα του «μηχανήματος» ή του υπολογιστή.

Με αυτόν τον τρόπο η ανθρώπινη «νοόσφαιρα» μειώνεται ενώ συγχρόνως ταυτίζεται με τις προθέσεις του σχεδιαστή του μηχανήματος και του εντολέα της σχεδίασης αυτής. Δηλαδή, με άλλα λόγια, χειραγωγείται και εκτελεί, είτε σαν σκέψη, είτε σαν πράξη.

Αυτός είναι ο κύριος λόγος των συγκρούσεων, για την κατοχή και τον έλεγχο των μέσων, μεταξύ των ατόμων και των ομάδων εξουσίας ή κυριαρχίας, όπως κι αν ονομάζονται ή θεωρούνται.

Κάποιοι επιλεγμένοι τρόποι οδήγησης ή κυβέρνησης της απειρίας των τρόπων που μπορεί να περιλαμβάνει ο ανθρώπινος νους μεταφέρονται από τον σχεδιαστή σε συγκροτημένους μηχανισμούς τέλεσης εντολών είτε αυτοί είναι άνθρωποι είτε μηχανήματα. Καμιά μέθοδος, τρόπος ή τεχνητή εφαρμογή δεν μπορεί να υπάρξει εκτός των δυνατοτήτων που έχουν οι ανθρώπινες ικανότητες διανοητικής επεξεργασίας της σκέψης.

Με αυτή την τοποθέτηση γίνεται φανερό ότι για κάθε αποτέλεσμα υπεύθυνος είναι ο άνθρωπος, όσον αφορά βέβαια στο τεχνητό ή νοητικό περιβάλλον, κυρίως όμως αυτό που κατέχει ή εξαγοράζει, εντέλλεται ή σχεδιάζει με κατεύθυνση ένα σκοπό εμπρόθετο από την φύση του. Ο σκοπός μπορεί να αφορά σε άτομα ή σε κοινωνίες ανθρώπων, είτε σε υλικά ή γνωστικά αντικείμενα, καταλήγει όμως πάντα σε εξουσιαστική κυριαρχία.

Η έννοια της κυβέρνησης αφορά στη συνεχή προσαρμογή ενός σχεδίου δράσης μέσα σε διαφορετικές συνθήκες, πράγμα που κάνει απαραίτητη την ευκαμψία του σχεδίου αυτού.

Αφορά επίσης και στο σύνολο των μέσων που χρησιμοποιούνται κατά τρόπον ώστε η δράση να έχει αποτελεσματικότητα. Ολοφάνερο είναι ότι η ποιότητα των μέσων θα χαρακτηρίζει ποιοτικά και το αποτέλεσμα. Παράδειγμα, αποκλείεται η βιαιότητα των μέσων να προσδώσει ευγενή χαρακτηριστικά στο αποτέλεσμα.

Σαν μέσα νοούνται τρόποι, μέθοδοι, εργαλεία και μηχανισμοί - υλικά ή γνωστικά -, εμπειρικά δεδομένα και πληροφορίες. Επίσης, σαν μέσα  νοούνται τα όπλα, ειδική κατηγορία των μηχανισμών, και ο σωρευμένος πλούτος σε όποια μορφή κι αν βρίσκεται, επειδή η κυριότητά του μπορεί να εξασφαλίσει την κτήση ή την χρήση όλων των παραπάνω μέσων. Επίσης, στα μέσα θα μπορούσαν να θεωρούνται και οι άνθρωποι που είναι υπό εκμετάλλευση για την παραγωγή υπεραξίας, χωρίς εξαναγκασμό.

Στα μέσα επίσης πρέπει να περιλαμβάνονται και όλες οι μορφές ενέργειας, όπως οι γνωστές: ακτινοβολία, χημική, μηχανική, θερμική, ηλεκτρική και πυρηνική, αλλά και οι μέχρις σήμερα άγνωστες, αν υπάρχουν τέτοιες.

Η κυβέρνηση – οδήγηση μπορεί να πραγματοποιείται με πολλούς συνδυασμούς πράξεων, λόγων, σκέψεων και ιδεών. Τα μέρη της κυβέρνησης κυρίως είναι δύο, η σύνταξη και η εκλογή του αρχικού προγράμματος και οι απαραίτητες τροποποιήσεις και επαναριθμήσεις που απαιτούνται από τις συνθήκες. Απαιτείται και για τα δυο μέρη της κυβέρνησης – οδήγησης γνώση (του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο συντελείται η δράση) και πληροφορίες αντιδράσεων από αυτό σε κάθε στιγμή.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τους σκοπούς που στοχεύονται και είναι ένα ανοικτό και εύκαμπτο σύστημα πληροφοριών σε ακολουθία οδηγιών ή εντολών προς το υποκείμενο της οδήγησης και το κατευθύνουν να διεξάγει ορισμένη εργασία διαδοχικών πράξεων. Ο βαθμός ελευθερίας που διαθέτει το υποκείμενο πρέπει να καθορίζει και την ευκαμψία των οδηγιών ή εντολών καθώς και τη σειρά διαδοχής αυτών των πράξεων.

Κάθε πρόγραμμα μπορεί να ανήκει σ’ ένα ιεραρχημένο σύστημα προγραμμάτων. Δηλαδή, να είναι μέρος ενός μεγαλύτερου προγράμματος. Η σύνταξη του προγράμματος γίνεται με ανάλυση του ζητούμενου σε επίπεδο συναθροίσματος και επανασύνθεσή του σε σύνολο από τους σχεδιαστές των προγραμμάτων, ειδικούς μηχανικούς, πολιτικούς, αναλυτές κ.λ.π.. Αυτό που προκύπτει θα πρέπει να προτυποποιηθεί και να μεταφραστεί σε γλώσσα κατανοητή από το υποκείμενο.

Το πρόγραμμα πρέπει να περιλαμβάνει τόσο τη διαδικασία εντολών με την ιεράρχησή της, όσο και ελέγχους λειτουργίας και ανίχνευσης πληροφοριών από το περιβάλλον σε συνεχή ροή.

Ο θεωρητικός των συστημάτων, Couffignal, θεωρεί ότι η κυβέρνηση – οδήγηση είναι πνευματική δραστηριότητα που περιλαμβάνει τον έλεγχο και την πληροφορία. Με αντίστοιχο τρόπο ο πατέρας της Κυβερνητικής, Wiener, ορίζει την κυβέρνηση – οδήγηση σαν μεταβίβαση εντολής που ελέγχεται μέσω πληροφορίας αν έγινε κατανοητή και αν εκτελέστηκε.

Σ’ ένα ανοικτό σύστημα η κυβέρνηση – οδήγηση δεν ανάγεται στον αυτοματισμό της επανάληψης, αλλά στη δυνατότητα τροποποίησης της δράσης ενός μέρους του συστήματος βάσει των συνθηκών που επικρατούν μέσα στα γενικά όρια του συστήματος.

Η κυβέρνηση – οδήγηση ανήκει στη δομή του συστήματος και όχι όπως πιστεύεται στην λειτουργία του.

Η κυβέρνηση – οδήγηση απλών ή σύνθετων συστημάτων, συστημάτων, δηλαδή που περιλαμβάνουν τόσο ανθρώπους όσο και μηχανήματα και μηχανισμούς, πρέπει στο πρόγραμμά της να συνυπολογίζει την επιστημονική και τεχνική κατάρτιση του προσωπικού που διατίθεται σε κάθε επιμέρους έργο και αντικείμενο δράσης.

Η τέχνη της κυβέρνησης – οδήγησης είναι αναμφίβολα καθοριστική για το αποτέλεσμα και την ποιότητα των διαδικασιών που χαρακτηρίζουν την δράση του κυβερνώμενου συστήματος.