«Τα αγαθά του πάθους» (13/12/2014)

Οι αλλαγές και οι μετασχηματισμοί είναι τα γεγονότα που προκαλούν την κίνηση και δημιουργούν την αίσθηση του χρόνου. Για τον άνθρωπο όμως παρόλον ότι είναι η αιτία της ύπαρξής του, αφού η ζωή ταυτίζεται με την κίνηση, την αλλαγή και τον μετασχηματισμό, είναι συγχρόνως αιτία σύγχυσης και αστάθειας που προκαλεί η παροδικότητα των φαινομένων.

Στην προσπάθειά του, ο άνθρωπος, να διατηρήσει κάτι σταθερό απέναντι στη σύγχυση που προκαλούν οι αλλαγές, προσκολλάται σε αντικείμενα, φαινόμενα και καταστάσεις, τα οποία, μέσα από την σταθερή σχέση που δημιουργείται, παρέχουν την ψευδαίσθηση μιας ελάχιστης μονιμότητας, μιας οικειότητας, μιας ελεγχόμενης επανάληψης ή μιας περιοδικότητας των φαινόμενων.

Παρόλον ότι αυτή η προσκόλληση, το πάθος όπως λέγεται, είναι μια μορφή μοιραίας συμπεριφοράς όσων πάσχουν από το άγχος της παροδικότητας, αποδίδεται ένας αρνητικός χαρακτήρας και θεωρείται ότι αυτό το πάθος ευθύνεται για την κατάσταση του πάσχοντος, ενώ στην πραγματικότητα είναι η άστοχη απόπειρα θεραπείας.

Ανάλογα με το επίπεδο συνειδητότητας και το γνωστικό πεδίο του «παθιασμένου» εφευρίσκεται και ο ένοχος ή η πηγή που προκαλεί την σύγχυση, δηλαδή, της δύναμης που κάνει τα πράγματα ν’ αλλάζουν με τρόπους όχι επιθυμητούς ή κατά τρόπους επώδυνους ή καταστάσεις που δεν συνοδεύονται από ευχαρίστηση κι ηδονή.

Σε όσους ανθρώπους το θυμικό στοιχείο υπερτερεί, αυτή η ευθύνη ή αιτία θα αποδοθεί κυρίως σε αφηρημένης έννοιας παράγοντες όπως η μοίρα, η τύχη, ο ένας ή οι πολλοί θεοί κ.ο.κ..

Σε όσους το λογικό στοιχείο υπαγορεύει την αντίληψη και την δράση τους, ο ένοχος των εκτός ελέγχων αλλαγών που τους καταστρέφουν την ζωή, παίρνει συγκεκριμένη και απτή μορφή: όπως ο γείτονας, ο συγκεκριμένος πολιτικός ή πολίτης, η εξουσία, ο νόμος, το κράτος, κάποιος άλλος κ.λ.π.

Η Τρίτη κατηγορία, η οποία δυστυχώς είναι η πολυπληθέστερη και η πιο παθιασμένη αφορά σε εκείνους στους οποίους η φυσική αντίφαση, σαν σύγκρουση, δεν έχει μόνιμο νικητή ή ηττημένο. Η σύγχυση μεταξύ των ψευδαισθήσεων και των λογικών συμπερασμάτων, μεταξύ του θυμικού και του λογικού συνεχίζεται σα μια διαρκής διαπάλη, που παίρνει πολλές μορφές. Για παράδειγμα, το δίπολο θέλω – μπορώ ή είμαι – δεν είμαι κ.λ.π.

Αν τα παραπάνω ισχύουν, τότε μπορούμε να συμπεράνουμε ότι μια λογική ή φανταστική αιτία ή σταθερά μπορεί να αιτιολογηθεί σαν εμπόδιο στο επιδιωκόμενο ή το επιθυμητό, και ότι η υπερπήδηση αυτού του εμποδίου μπορεί να γίνει πηγή ευχαρίστησης έστω και στατιστικής. Άλλοτε πετυχαίνει και άλλοτε όχι, με αποτέλεσμα την ενίσχυση της σύγχυσης.

Γίνεται έτσι φανερό ότι το πάθος προκύπτει σαν (άστοχη) απόπειρα θεραπείας του ελλείμματος μεταξύ της επιθυμίας ή της εμπρόθετης σχεδίασης του πάσχοντος και του πραγματικού αποτελέσματος και το οποίο αποδίδεται είτε σε μια μεταφυσική δύναμη (μοίρα, τύχη, θεοί, κλ.π.), είτε σε μια κοσμική εξουσία (πατέρας, αφεντικό, κοινωνία, κράτος, κ.λ.π.). (Η λύση του προβλήματος αφορά στον καθένα ξεχωριστά και ιδιαίτερα. Η μόνη κοινή για όλους αποτελεσματική ενέργεια είναι η μείωση της ταχύτητας και ό,τι αυτό σημαίνει. Μετά από αυτό, η πορεία είναι ιδιαίτερη για τον καθένα).