Δημιουργική Ασάφεια (18/4/2015)

Πρόσφατα, υπουργός της κυβέρνησης χρησιμοποίησε έναν όρο κρίσης σχολιάζοντας την εφαρμογή της σύμβασης μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των λεγόμενων «θεσμών». Διευκρίνισε ότι η συμφωνία χαρακτηρίζεται από μια «δημιουργική ασάφεια». Θεώρησε ο καλός Δάσκαλος ότι ήταν αρκετό ώστε να γίνει αντιληπτή και κατανοητή η περιεχόμενη, στην ουσία της υπόθεσης, αντίφαση. Αντί του αναμενόμενου εκάγχασε η νεοελληνική αγραμματοσύνη υπό τη διεύθυνση της σκοταδιστικής Δεξιάς. Οι άθλιοι και ένοχοι, ελεεινοί και φθονεροί, μεγαλοσχήμονες μπουρδολόγοι, εκάγχασαν.

Εκάγχασαν και για άλλα οι ανελεύθεροι και εθελόδουλοι υπήκοοι. Η ελευθερία της κίνησης, της εμφάνισης, του λόγου, η καλή προετοιμασία του αντικειμένου, αλλά και η περήφανη στάση του σώματος του εν λόγω υπουργού ερέθισαν τους συμπλεγματικούς γραφειοκράτες. Εύκολα και εξυπνάδικα σχολιάκια πλημμύρισαν τα δίκτυα, ερέθισε και η άποψή του για τον «λιτό βίο», θεωρώντας ότι ο ιατρός πρέπει να παίρνει και ο ίδιος τα φάρμακα που συνταγογραφεί.

Για την άρση κάθε παρεξήγησης, δεν είμαι οπαδός του εν λόγω υπουργού, ούτε συμμερίζομαι όλες τις πολιτικές απόψεις του. Θαυμάζω όμως το ελεύθερο φρόνημά του εν μέσω της Καφρίλας που μας κρατά δέσμιους. Αν είχαμε εκατό τέτοιους στην πολιτική πολλά πράγματα θα ήσαν διαφορετικά.

Γνωρίζουμε καλά, οι ολίγοι δυστυχώς, ότι τα κυρίαρχα συμφέροντα που συναπαρτίζουν αόριστα αυτό που πολύ επιπόλαια ακόμα και η αριστερά χαρακτηρίζει ως κεφάλαιο, το οποίο όμως έλκει την ισχύ του από ένα τεράστιο τμήμα του λαού, τη συντηρητική τάξη, αυτό που κλασσικά, αλλά όχι πια με ακριβολογία, ονομάζεται μεσο- ή μικρο- αστική τάξη. Όλοι αυτοί ωθούν την κοινωνία προς τις λεγόμενες ενασχολήσεις ή «μόδες» οι οποίες δεν είναι τίποτε άλλο από τα κωδικοποιημένα και θεσμοθετημένα από τους κυρίαρχους, μέσα πλουτισμού τους.

Το κυρίαρχο σύστημα φροντίζει πάντα να καλύπτει με κάτι «εθνικό» και ευγενές ή γενικώς αποδεκτό τις ενέργειές του.

Το κεφάλαιο και το υποχείριο κράτος του έχουν στη διάθεσή τους όλο το ακαδημαϊκό και επιστημονικό δυναμικό και έτσι δεν είναι καθόλου δύσκολο, μετά από οργανωμένη εκστρατεία και με κύριο σύμμαχο το γνωστικό μέσο επίπεδο της κοινωνίας, να επιβάλλουν οποιοδήποτε στόχο και κατεύθυνση επιθυμούν. Αθλήματα, θεάματα, περιφερειακά ψευδοπροβλήματα, προβλήματα πολιτικής με ιδεολογικό μανδύα, εθνικά διλήμματα, υποβαθμισμένες διαλεκτικές απόπειρες λύσεις προσωπικών προβλημάτων που αφορούν στην εμφάνιση στον καλλωπισμό, στην ένδυση, μέχρις και την υγεία και τη διατροφή. Γελοίες διαδρομές μιας δήθεν πολιτιστικής δραστηριότητας, μέχρι μεταφυσικές και μαγικές ή αστρολογικές προβλέψεις του μέλλοντος ή συμβουλές που εμπνέουν μια λύση για τις δύσκολες αποφάσεις.

Μπορεί κανείς να πει με σιγουριά ότι ενισχύεται ή υπαγορεύεται οτιδήποτε καταναγκάζει ή κρατάει την κοινωνία, τις μάζες, αν προτιμάτε, σε κατάσταση νοητικής ή γνωστικής υποβάθμισης και υστέρησης.

Ένα ερώτημα που προκύπτει, εάν τα παραπάνω είναι αληθή, είναι το αν οι διαχειριζόμενοι κάθε είδους εξουσία «γνωρίζουν» και «συνειδητά» εκπορνεύουν το λεγόμενο πολιτισμό ή δεν γνωρίζουν και κυβερνούν ή διαχειρίζονται σύμφωνα με τη δική τους «αγραμματοσύνη». Πολλούς οπαδούς έχουν και οι δύο απόψεις. Ιδιαίτερα η πρώτη άποψη της συνωμοσίας, η οποία μετά τα διάφορα wiki-leaks των τελευταίων ετών, ενισχύθηκε και γενικεύτηκε αφού ταιριάζει με τη βαθιά πεποίθηση των «εγωπαθών» ότι πάντα φταίει κάποιος άλλος και ποτέ οι ίδιοι.

Προσωπικά πιστεύω ότι εάν κάποιος , έστω και προσωρινά, υπήρξε συνωμότης στην πολιτική ή στον έρωτα, πολύ δύσκολα θα δεχθεί ότι μια συνωμοσία μπορεί να πάρει την τεράστια έκταση που απαιτεί αυτή η άποψη. Αυτή η άποψη είναι επιφανειακά ελπιδοφόρα και ίσως γι αυτό είναι τόσο διαδεδομένη, γιατί η τροφοδοτούμενη από την πλάνη ελπίδα εναποθέτει αόριστα και θολά, σε άλλους και κάπου στο μέλλον μια ανατροπή των κέντρων της συνωμοσίας.

Στην πραγματικότητα όμως η κατάσταση μοιάζει να είναι διαφορετική. Μοιάζει σαν μια εφιαλτική υπόθεση σύμφωνα με την οποία εγωπαθείς μωροφιλόδοξοι και νοσηρά εξουσιομανείς να καθοδηγούν εγωπαθείς, μοιρολάτρες και νοσηρά υπήκοους.

Η εύκαμπτη «δημιουργική ασάφεια» απέναντι στην «άκαμπτη σαφήνεια» υπερέχει στο βαθμό ελευθερίας και στο βαθμό προσαρμογής του πρακτέου σε σχέση με το περιβάλλον και τις περιστάσεις. Η σαφήνεια λόγω των ορίων της δεν είναι πάντα ο κατάλληλος τρόπος. Τα όρια, κυρίως σε καταστάσεις ρευστής πραγματικότητας, περιορίζουν τη σκέψη και τη δράση με συνηθέστερο αποτέλεσμα τον «μηχανιστικό δογματισμό» και την ακαμψία.

Είναι χαρακτηριστικό της αγραμματοσύνης και της σύγχυσης το ότι αυτοί που εκάγχασαν περισσότερο είναι οι «Ελληνάρες» αγνοώντας προφανώς ότι η δημιουργική ασάφεια κρύβεται πίσω από τα λόγια της Πυθίας, πίσω από τα αρχιτεκτονήματα της Ακρόπολης της Αθήνας, πίσω από τους αγώνες για τη διάσωση της γλώσσας, πίσω από το 1821, την Αντίσταση και την Εξέγερση του Πολυτεχνείου. Αυτή η στάση, δηλαδή της «δημιουργικής ασάφειας» των λόγων και των πράξεων, είναι ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά των Ελλήνων, όταν υπερβαίνουν την αδιαμφισβήτητη μικρότητά τους, αλλά και σε μεγάλο βαθμό, αιτία της επιβίωσής τους επί τόσους αιώνες.

 Οι κοινωνικές ή πολιτικές πρακτικές σε συνθήκες κρίσης θα πρέπει να αναδεικνύουν μια, θα μπορούσαμε να πούμε, «ηθική της κρίσης», δηλαδή ένα σύνολο κοινωνικών κανόνων και πολιτικών αποφάσεων σε μια Κοινή αντίληψη των ρόλων όλων των παραγόντων που συναπαρτίζουν την ιδιαιτερότητα της κατάστασης.