Οι μαϊμούδες στο τιμόνι (18/7/2015)

Αν κάποιος καταφέρει να σταματήσει στο Τώρα, νικώντας την τεράστια προς τα εμπρός ώθηση που δίνουν οι τεχνικές εφαρμογές σε συνδυασμό με το παθητικό άφημα του κόσμου απέναντι στην αχόρταγη βουλιμία του νικητή καπιταλισμού, ίσως μπορέσει να στρέψει το κεφάλι προς τα πίσω, όχι πολύ μακριά, μόλις στα τελευταία πενήντα χρόνια. Στη θεώρηση του αυτή, ο τυχερός αυτός άνθρωπος, θα δει ποια προβλήματα, όχι βέβαια στο σύνολό τους, επισώρευσε η «ανάπτυξη» του καπιταλιστικού πρότυπου. Η διατροφή, οι νεόπτωχοι, τα ενεργειακά αποθέματα, οι διαφορετικότητες και οι διαφορετικές ταχύτητες, ο υπέρμετρος πλούτος μειοψηφιών, η παιδεία, η γεωργία, η ποιότητα ζωής, οι τέχνες, ο πολιτισμός και τόσα άλλα.

Γίνεται έτσι φανερή η επείγουσα ανάγκη μια νέας αντίληψης για τον κόσμο και για τα πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν οι ανισορροπίες, οι ανισότητες, οι αντιθέσεις και οι αντιφάσεις που η τεχνολογική ταχύτητα κάνει όχι μόνο αδύνατη την αντιμετώπισή τους αλλά ακόμη και την απλή διαπίστωση της ύπαρξής τους.

Είναι πράγματι εκτός τόπου και χρόνου να πιστεύει κανείς ότι με τον τρόπο που σκέπτονται και ενεργούν οι ηγεσίες είναι δυνατόν να επιτευχθούν στόχοι ευμάρειας, ειρήνης και ελευθερίας. Στόχοι που είναι εφικτοί, αν η σκέψη και οι τρόποι της αλλάξουν.

Το απλούστερο, θα ‘πρεπε να αξίζουμε πολιτισμικά τον τεχνολογικό κόσμο που ζούμε και τις πληροφορίες που κατέχουμε. Αλλιώς, θα μοιάζουμε όλο και περισσότερο με μαϊμούδες στο τιμόνι του αστρόπλοιου.

Δεν είναι στις προθέσεις ούτε στις δυνατότητές μου να επιχειρήσω πολιτική ανάλυση των όσων συμβαίνουν τελευταία στην πατρίδα μας. Απλές σκέψεις διατυπώνω, τροφή της επικοινωνίας με τους φίλους που παρακολουθούν την προσπάθεια αυτή του Αλαλάξ.

Ο άμεσος στόχος μιας αντίρρησης είναι η ποιοτική μέτρηση μιας διαφοράς. Στην περίπτωση όμως της «αριστερής πλατφόρμας» είναι η επιδίωξη της ποσοτικής διαφοράς και ο εκβιασμός. Ο θρίαμβος του σεχταρισμού για άλλη μια φορά.

Η πιο απλή περίπτωση είναι αυτή στην οποία μια ομάδα διαχωρίζεται από ένα σύνολο και υιοθετεί μια ετικέτα με ένα μήνυμα πολύ απλοποιημένο. Στην πράξη, αυτή η απλοποίηση αφενός αποδυναμώνει τη συλλογική προσπάθεια αυτή καθεαυτή και αφετέρου τους λόγους που συγκρότησαν τη συλλογικότητα.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η ύπαρξη της σέχτας υποκρύπτει την προβολή μιας δήθεν καθαρότητας, αγαθότητας προθέσεων, έναντι των υπολοίπων του συνόλου, εκείνων που πειθαρχούν. Ίσως υποκρύπτει και έλλειμμα πολιτικής σκέψης όπως κάθε δογματική και άκαμπτη παραδοχή.

Στη δημοκρατική συγκρότηση είναι απαραίτητο να εξασφαλίζεται η δυνατότητα ώστε να υπάρχουν τρόποι με τους οποίους οι μειοψηφίες να εκφράζουν προς τις ηγεσίες ή προς τους πολίτες νέες ιδέες, διαφορετικές λύσεις, ριζοσπαστικές ή πρωτοπόρες, εναλλακτικούς τρόπους διαχείρισης.  Ποτέ όμως κατά τη διάρκεια της μάχης. Αυτό σημαίνει ακραία πάντα ακρισία ή ύποπτη ιδιοτέλεια, κάποιες φορές και προδοσία.

Η άποψη μιας μειοψηφίας ελπίζει σε πλατιά αποδοχή και γι αυτό το λόγο δημοσιοποιείται. Δεν πρέπει όμως αυτό να εκλαμβάνεται σαν νόμιμη και δημοκρατική εκδήλωση. Πρέπει αντίθετα να εξετάζεται προσεκτικά, αν οι σεχταριστές  υπηρετούν την επίτευξη του στόχου που επικαλούνται.

Σημαντικές θεωρήσεις είναι αυτές που αφορούν στη στρατηγική και στις τακτικές κινήσεις, πάντα όμως μακρά από παράπλευρες και επιζήμιες αντιδράσεις. Τέτοιες, επιζήμιες δηλαδή, είναι αυτές που αποδυναμώνουν ή διασπούν τη μαζικότητα και απ’ τη φύση τους προκαλούν εμπόδια στην κινητικότητα των πολιτών και στην πρόθεσή τους να υπερβούν όποια δογματικά ή στερεοτυπικά εμπόδια.

Αφορμή για το σημείωμα αυτό, μια εικόνα από την τηλεόραση, το μάτι της οποίας, όποια κι αν είναι η πρόθεση του πολιτικού ή τεχνικού σκηνοθέτη, βλέπει τα πράγματα ως έχουν. Η αντίληψη και η κατανόηση της εικόνας είναι πάντα στην ευθύνη του θεατή. Ζουμάρησε ο φακός στα έδρανα της βουλής, έναν χονδρό τόμο, στο εξώφυλλο του οποίου φιγουράριζε η λέξη, κι αν πρόσεχες η φωτογραφία, του «Τσε». Ποιος ηλίθιος άραγε, βουλευτής, πάει στη βουλή κουβαλώντας ένα τεράστιο τόμο για τον «Τσε»; Ο αιώνιος Έλληνας, αριστερός ή δεξιός, σε σύγχυση πάντα, ιδεολογική, γνωστική, και χρονική. Μετά από τόσα χρόνια εμπειριών, είναι σκοτεινή ακόμα για τον αριστερό βουλευτή, η διαφορά μεταξύ του επαναστάτη και του επαναστατημένου.

Ο πρώτος είναι δημιουργός, ο άλλος καταστροφέας, όχι μόνον του εαυτού του, αλλά και όλων όσων τον ακολουθούν αλλά εμμέσως και των άλλων.

Ο δογματισμός, ο ατομισμός και ο σεχταρισμός, η παθολογία της ελληνικής αριστεράς. Το τρίγωνο της αμαρτίας. Μετά από λίγο ήρθε και η επίσημη επιβεβαίωση της ύπαρξης της σέχτας. Η πολυφωνία για την οποία υπερηφανευόταν η «ανανεωτική αριστερά» την οποία έφερε στην εξουσία η κρίση και ο απελπισμένος λαός, απέδειξε ότι πιστεύει ότι ο λαός ξαφνικά έγινε προοδευτικός, ψήφισε αριστερά και την ακολουθεί.

Για άλλη μια φορά, οι «σύντροφοι» κοιμούνται όρθιοι και ονειρεύονται επαναστάσεις. Πόσες φορές δεν έχουμε δει αυτό το έργο παιγμένο ακόμη και από άξιους αγωνιστές σε πλάνη; Ο Λένιν σε γράμμα του προς το περιοδικό ISKRA (κοίτα σύμπτωση!) γράφει ότι ο Οπορτουνισμός και ο Σεχταρισμός οφείλονται στις συνέπειες της «απομόνωσης από τις μάζες» (V.I. Lenin Letter to ISKRA 25/11/1903 Collected Works, Moscow, 1965, vol.7 p.p. 115-118). Αυτή η απομόνωση από το λαό επαληθεύτηκε παρουσία των καναλιών με τον προπηλακισμό από τους κατοίκους, του αρχισεχταριστή, όταν τόλμησε να πάει στις πυρκαγιές του Υμηττού. Η μικρή πατρίδα μας ίσως απέκτησε και τρίτη καθοδηγητική αριστερή πρωτοπορία.

Οι κληρονόμοι της σφραγίδας απ’ τη μια μεριά στο θρόνο του μοναδικού νόμιμου κληρονόμου εξαργυρώνοντας  τους αγώνες ενός λαού με την ίδια ιστορία χρόνια τώρα στα χείλη τους. Η ίδια ιστορία, λες και οι συνθήκες δεν άλλαξαν ούτε στο ελάχιστο. Οι διαχειριστές αυτής της κληρονομιάς προσπαθούν να διατηρήσουν στην κατάψυξη την παρθενική ορθοδοξία τους, αμίαντη και αμόλυντη. Κατάφεραν με την ακαμψία και ανικανότητά τους, σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, συνθήκες που το προοδευτικό κίνημα μεγαλώνει, να επιτρέψουν να ριζώσει φασιστικό κόμμα. Από την άλλη, οι ανανεωτές, ρεβιζιονιστές (αναθεωρητές) τους κατηγορούν οι Ορθόδοξοι, στηρίζονται στην παραδοσιακή δεξιά, τη συμπύκνωση του συντηρητισμού και της αντίδρασης η οποία τρίβει τα χέρια της γιατί είναι ολοφάνερο ότι η αποτυχία των ανανεωτών θα την καταστήσει πανίσχυρη. Η μικρή μας πατρίδα, απέκτησε και τρίτη καθοδηγητική αριστερή ομάδα, τους σεχταριστές της «αριστερής πλατφόρμας» που ονειρεύονται τον «Τσε». Εν τω μεταξύ, ο λαός εν ονόματι και με τη δύναμη  του οποίου υπάρχουν όλοι αυτοί, οδεύει στον όλεθρο. Όλεθρο οικονομικό και πολιτισμικό. Μια ακόμη φορά που η υποκειμενική άποψη, σεβαστή όπως πρέπει να είναι, μπλέκεται με τη συλλογική δράση.

Μου ήρθε στο νου ένα γεγονός από τα παλιά. Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές μετά την πτώση της Χούντας, η κομματιασμένη αριστερά, συμμετείχε ενωμένη. Μαύρη ένωση δηλαδή, αλλά για την εποχή ήταν γεγονός εξαιρετικά σημαντικό. Είχε η προσπάθεια αυτή ένα εκλογικό κέντρο στην Πανεπιστημίου απέναντι από το Αρσάκειο, ένα κενό, την εποχή εκείνη, διατηρητέο κτήριο. Κόσμος πολύς, ξεθαρρεμένος, μπαινόβγαινε. Πίστευα ότι θα ‘ταν κάτι σαν γιορτή. Αντίθετα, τα στόματα ήταν κλειστά, τα πρόσωπα σκληρά, μια εξαιρετικά καταθλιπτική ατμόσφαιρα. Όλοι κινούνταν βιαστικά και κατευθύνονταν προς τις διάφορες επιτροπές. Βλέπω έναν παλιό συμμαθητή και σύντροφο, που είχα χρόνια να δω. Η ζωή και η διασπασμένη αντι-χουντική δράση είχε χωρίσει πολλούς συντρόφους, αλλά και φίλους. Η διάσπαση είχε συμβεί μόλις έξι χρόνια πριν. Με τα πρώτα λόγια, μου λέει: «Εσύ με ποιους είσαι;». Έμεινα άναυδος και τέτοιος μένω ακόμα, μετά από όσα ακολούθησαν. Ο ίδιος, λίγα χρόνια μετά, πάνω στο πλοίο για το νησί, έκανε πως δε με είδε, κι όταν τον πλησίασα μου γύρισε την πλάτη και απομακρύνθηκε.

Υπάρχουν άνθρωποι που πίνουν το μίσος σαν νερό. Το μίσος ζευγαρώνει με το μίσος και γεννά μίσος.

Έχω ρωτήσει πολλά στη ζωή μου, ποτέ όμως δεν έχω ρωτήσει άνθρωπο: «Εσύ με ποιους είσαι;».

Με το συναίσθημα δεν νικάς τη Mαύρη διεθνή, χρειάζεται σκέψη, λογική και καλοπροαίρετη σκληρότητα. Αλλά και σθένος.

Δεν θέλω να έχω σχέση με αυτούς που δεν βλέπουν τίποτε άλλο έξω απ’ τον εαυτό τους, είτε αυτός ο εαυτός ταυτίζεται με τα αποκτήματα, με όσα έχουν στην τράπεζα ή κάτω απ’ το στρώμα, με όσους θέλουν να μοιάσουν στους εχθρούς, ή ακόμα χειρότερα, έχουν στόχους ιδιοτελείς, προσωπικά συμφέροντα, πολιτικές φιλοδοξίες ή πετρωμένα δογματικά μυαλά.

Απέναντι στη Mαύρη διεθνή, εγώ θα είμαι ο νικητής, ακόμη και αν υποκύψω στη βία, αν καταφέρω να σώσω τον εαυτό μου κι όσους μπορέσω από τους άλλους ανθρώπους, ζώντας μέσα μας ελεύθερα, στο μυαλό και στην καρδιά.