Τα πακέτα (23/1/2016)

Είναι δεν είναι πενήντα χρόνια που η έννοια «πακέτο» μπήκε στο πολιτικό και καθημερινό λεξιλόγιο, με σημειολογικό φορτίο πέραν εκείνου της συσκευασίας.

Συνήθως περιείχε ομοειδή, ήταν δηλαδή ένα πακέτο τσιγάρα ή μακαρόνια ή μπισκότα κλπ. Το περιτύλιγμα ή το κουτί ήταν συγχρόνως και η ταυτότητα και το μέσω συγκράτησης των ομοειδών. Και πρόδιδε βιομηχανικό προϊόν και τυποποίηση. Αντίθετα ίσως από την αρχαία γλώσσα που ονόμαζε δέμα τη λωρίδα, την ταινία, αυτό που ονομάζουμε σήμερα κορδέλα. Ένα «πακέτο» είναι τυλιγμένο με χαρτί και δεμένο, συνήθως σταυρωτά, με ταινία, με σπάγκο ή σύγχρονα με αυτοκόλλητη χάρτινη ή πλαστική ταινία. Το ονομάζουμε και δέμα. «Πήρε δέμα» ή «του ‘ρθε δέμα» ή ακόμα «καν’ το ένα δεματάκι» κλπ.

Είναι προφανές για όσους ασχολούνται με την συστημική ερμηνεία του κόσμου ότι τόσο το πακέτο όσο και το δέμα ανήκουν στην κατηγορία συστημάτων που ονομάζονται σωροί. Δηλαδή, συστήματα από ομοειδή ή ανόμοια στοιχεία στα οποία το συζευκτικό μέσο δεν ανήκει στη δομή ούτε στο είδος των στοιχείων καθεαυτών. Έτσι, γενικότερα το πακέτο είναι σύστημα σωρός που αποτελείται από στοιχεία χωρίς οργανωμένη διάταξη. Έχει μόνο ποσοτικό και όχι ποιοτικό προσδιορισμό σαν σύστημα, ενώ τα στοιχεία του, το καθένα ξεχωριστά, έχει και ποιοτικό προσδιορισμό. Τα στοιχεία του δεν έχουν συζεύξεις μεταξύ τους και υπακούν σε μονογραμμική αιτιότητα. Δεν έχουν μετασχηματισμούς και αν προστεθούν ή αφαιρεθούν στοιχεία δεν αλλάζει ο χαρακτήρας του συστήματος. συνήθως, αυτοί οι σωροί καταλήγουν σε κατάργηση ή κατάρρευση και η δομή τους ταυτίζεται με την εξωτερική σύνδεση των στοιχείων, το κουτί ή το χαρτί περιτυλίγματος ή το σπάγκο ή την ταινία. Λατινικά fascis-fasces, φορμός ή δέσμη ράβδων ξύλου με πέλεκυ, σύμβολο ισχύος και εξουσίας προς τιμωρία, την οποία δέσμη έφεραν οι ραβδούχοι προηγούμενοι των αρχόντων, πηγή του όρου «φασισμός». Η σωρευτική κατάσταση, δηλαδή η μη οργανωμένη διάταξη, χαρακτηρίζει μια ορισμένου τύπου ή ορισμένα στάδια τόσο της εμπειρικής όσο και της θεωρητικής γνώσης. Η οργανωμένη διάταξη αφορά στη διευκρινισμένη και διαυγή σχέση μεταξύ των στοιχείων που αποτελούν ένα σύστημα. Το πακέτο είναι το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της κατάστασης που ονομάζουμε γραφειοκρατία.

Ο τέλειος γραφειοκράτης φτιάχνει ογκώδη πακέτα με τις υποθέσεις που του έχουν ανατεθεί αδιαφορώντας για το πώς εντάσσονται αυτές στην κοινωνία. Ο όγκος και οι δυσκολίες που ο ίδιος δημιουργεί του επιτρέπουν να αποδεικνύει το φορτίο εργασίας που αντιμετωπίζει και υπογραμμίζει έτσι τον κόπο που καταβάλλει για να εκπληρώσει τις πατριωτικές του υπηρεσίες. Στα όπλα του και η επιλογή του περιτυλίγματος, το θετικό ή αρνητικό του περιεχομένου αλλά και το δέσιμο του πακέτου με τέτοιο τρόπο, κόμβους, επικολλήματα κλπ, έτσι ώστε να μην μπορεί ούτε να ανοιχθεί. Το πακέτο στη γραφειοκρατική γλώσσα αποκαλείται φάκελλος. Τα καλύτερα δείγματα είναι της αστυνομίας και των τραπεζών.

Η εγγράμματη και η αγράμματη χυδαιότητα που εκκολάφτηκε στην επταετία της χούντας και είδε το φως με τη λεγόμενη μεταπολίτευση δέχτηκε ασυζητητί τον όρο πακέτο και στην πολιτική. Υπακούοντας προφανώς στα κελεύσματα της Εσπερίας η οποία είχε αρχίσει ήδη το πακετάρισμα του πλανήτη.

Τα κόμματα που δημιουργήθηκαν από ιστορική ανάγκη πήραν τη δομή του πακέτου, εκτός βέβαια από το ΚΚΕ το οποίο είχε ήδη πακετοποιηθεί από το τέλος του εμφυλίου πολέμου.

Αυτό που ονομάζεται σε ξένη γλώσσα πακέτο είναι ένα συνάθροισμα στοιχείων που συνδέονται ή όχι μεταξύ τους, τα οποία συσκευάζονται μέσω τεχνητών δεσμών σε μονάδα. Οι δεσμοί αυτοί είναι ταινίες, κουτιά ή υλικό περιτυλίγματος. Αυτό το περιτύλιγμα είναι και η εικόνα με την οποία εμφανίζεται το πακέτο στο κοινό. Η πακετοποίηση γίνεται χάριν της πώλησης, της μεταφοράς, της προστασίας ή της ταξινομητικής ή αποθηκευτικής οργάνωσης.

Το περιεχόμενο του πακέτου είναι διαφορετικά ή όμοια στοιχεία, χωρίς φυσική σύζευξη, έτσι η συσκευασία αναλαμβάνει να παίξει το ρόλο της τεχνητής σύζευξης. Το περιτύλιγμα, στοιχείο που αφορά στη σύζευξη των στοιχείων μεταξύ τους, αφού αυτά από την φύση του σωρού δεν διαθέτουν δομικές συζεύξεις. Το περιτύλιγμα είναι στοιχείο από το περιβάλλον το οποίο επιβάλλεται εμπρόθετα χάριν του σκοπού, της πώλησης δηλαδή ή της αποθήκευσης ή της ταξινόμησης κλπ. Το χαρακτηριστικό αυτό είναι το κυριότερο του πακέτου. Συναθροίζει δηλαδή σχετικά ή άσχετα στοιχεία με τεχνητή σύζευξη και γίνεται αντικείμενο ιδιαίτερης ταυτότητας. Το παίρνεις ολόκληρο, ως έχει, ακόμη και αν έχεις ανάγκη μόνον ενός στοιχείου από αυτά που περιέχει.

Πακέτα προσφέρονται πολλά, σχεδόν τα πάντα διατίθενται στη μορφή πακέτου. Στην πολιτική, στην τέχνη, στην πληροφορική, στις ανθρώπινες σχέσεις. Έτσι έχουμε: δεδομένα σε συμπιεσμένη μορφή, πακέτο νόμων, προτάσεων, υπηρεσιών και προορισμών, κανονισμών, μετοχών, προγραμμάτων, φαγητών κλπ.

Στην αργκό, πακέτο σημαίνει κάτι δύσκολο ή ζόρικο, ικανότητα ανδρική, τα ανδρικά γεννητικά. Οι αρχαίοι κωμικοί αποκαλούσαν δέμα την διαφαινόμενη ανδρική περιουσία.

Στην πολιτική, κυρίως στην αγοραία μορφή της, αλλά και στην τέχνη, στοχεύουν στη δημιουργία πακέτων που υπόσχονται ικανοποίηση των τεσσάρων κατώτερων ενστίκτων: στην πείνα, στις αφροδίσιες ηδονές, στο κέρδος, και την κυριαρχία. Τα κατώτερα ένστικτα είναι γνωστό ότι είναι αυτά που μπορούν να οδηγήσουν σε έγκλημα ή σε ανηθικότητα. Στη λογοτεχνία πχ τα πακέτα αφορούν στο ξόδεμα του ταλέντου, όταν υπάρχει, σε συσκευασίες που περιλαμβάνουν τα πάθη τα ανθρώπινα κορμιά, τα φεγγάρια και τις ακρογιαλιές, λες και δεν συμβαίνει τίποτε άλλο. Οι καλλιτέχνες και η ευαισθησία τους σε ανάλωση στα «events» και στα «parties». Το λαμπρό πεδίο της δόξας τους. Μυστήρια άλυτα. Πώς γίνεται για μια ασήμαντη ιστορία να γράφονται τετρακόσιες, πεντακόσιες κι εξακόσιες σελίδες; Ούτε ο Πελοποννησιακός πόλεμος να ήταν. Πλοκές ηλιθιότητας, διάλογοι που από μακρυά δηλώνουν ότι δεν ανήκουν στα χείλη των χαρακτήρων που αποδίδονται. Ξεδιάντροπη ξιπασιά και φτηνός κοσμοπολιτισμός. Ρουφιάνος ο υπολογιστής και τα ηλεκτρονικά μέσα.

Στην πολιτική τα προβλήματα τίθενται σαν πακέτα και λύνονται σαν τέτοια. Για θέματα αρχών, πρωταρχικής δικαιοσύνης, ανεξαρτησίας ουσιαστικής των δικαστών κλπ, σιγή ιχθύος.

Στο πακέτο μπαίνουν όσα ενδιαφέρουν την πολιτική εξουσία και όταν αυτό ανοιχτεί, η ταξική εξουσία παίρνει το αντικείμενο ή το στοιχείο που την ενδιαφέρει. Για παράδειγμα: γιατί η «ταξική» σκοπιμότητα του Στάλιν ήταν εγκληματική ενώ η της «Τρόικας» δεν είναι; Από την άλλη πλευρά, λόγια του Ένγκελς, «για την εργατική τάξη δεν μπορεί να υπάρξει μεγαλύτερο ιστορικό δυστύχημα από το να καταλάβει την πολιτική εξουσία σε μια εποχή που δεν είναι ακόμα έτοιμη γι αυτή».

Η πακετοποίηση είναι φαινόμενο αρνητικής εντροπίας του οργανωμένου πολιτικού συστήματος. Στα πρώιμα στάδια, η αρνητική εντροπία εμφανίζει την ομοιομορφία που την χαρακτηρίζει σαν πακετοποίηση. Η στέρηση της επιλεκτικής ελευθερίας και η αύξηση των ελέγχων εμφανίζεται σε αυτά τα στάδια σαν ομοιομορφία πακέτων. Οι επιλογές μειώνονται, ισχυρές μειοψηφίες αναλαμβάνουν να επιλέγουν και να συγκροτούν τα πακέτα, έτσι έχουν την ευχέρεια να ισοσταθμίζουν κάθε ευνοϊκή απόφαση για τους πολίτες με άλλες αρνητικές που στηρίζουν όμως τα συμφέροντά τους και περιλαμβάνονται στο ίδιο πακέτο.

Η πακετοποίηση είναι εχθρός της διαλεκτικής και της δημοκρατίας. Πολλοί υποστηρίζουν τη μέθοδο αυτή, εκτός από τις μειοψηφίες του σκληρού κεφαλαίου. Και οι επαγγελματίες πολιτικοί είναι θιασώτες γιατί έτσι έχουν πάντα πρόχειρα επιχειρήματα και «ισοδύναμα». Πολλοί επίσης ζουν και υπάρχουν από την κατασκευή και εμπορία των υλικών του πακεταρίσματος. Ενδιάμεσοι διαπραγματευτές δημοσιολόγοι και αναλυτές. Όπως και να ‘χει το θέμα, πρέπει να απαιτείται το άνοιγμα του πακέτου πριν από την αγορά ή την δέσμευση.